იმ ეკლესიებიდან, რომლებმაც შემოგვინახეს ადრექრისტიანული ხანის სტელების ნაწილები, მაგრამ თვით ეკლესიები მნიშვნელოვნად გვიანი დროისაა (უმთავრესად შუა საუკუნეებისა), აღსანიშნავია პატარა ეკლესია, ე.წ. კიზილ-ქილისა (წითელი საყდარი), რომელიც მდებარეობს სოფ. პატარა დმანისიდან....

სამთავისის ჯვარგუმბათოვანი ტაძარი მდებარეობს კასპის მუნიციპალიტეტში, სოფ.სამთავისში, მდინარე ლეხურის მარცხენა მხარეს. (ზღვის დონიდან 680მ.) ისტორიული წყაროების მიხედვით თავდაპირველად აქ ეკლესიის აშენება ვახტანგ გორგასალის სახელს უკავშირდება. V საუკუნეშივე ვახტანგს კიდევ სამი ეკლესია: წილკნის, მეტეხის....

სამთავროს სამაროვანი და ნამოსახლარები, მდებარეობს მდინარე არაგვის მარჯვენა ნაპირზე, აღმოსავლეთით ესაზღვრება მდინარე არაგვი, დასავლეთით კოდმანის ვაკობი, სამხრეთით მონასტრის ხევი, ხოლო ჩრდილოეთით – ბაიათხევი,  ფართობი 18 ჰექტარი. გამოვლენილი ძეგლები მოიცავს პერიოდს....

        სამთავროს XI საუკუნის პირველი ნახევრის ტაძარი,  ამჟამად წმიდა ნინოს დედათა მონასტერი მდებარეობს საქართველოს უძველეს ქალაქში - მცხეთაში,  ამ წმიდა ადგილიდან უქადაგა ქართველ ერს ქრისტეს....

             საბეროს მონასტერი მდებარეობს თეთრიწყაროს მუნიციპალიტეტში, სოფელ სამღერეთის სამხრეთით, მდინარე ტორნესა და ხრამის შესართავთან. სტილისტურად საბეროს მონასტერი  XIII საუკუნეს მიეკუთვნება. ისტორიულ წყაროებში საბეროს მონასტრის....

            სამშვილდის ნაქალაქარი მდებარეობს თეთრიწყაროს მუნიციპალიტეტში, თეთრიწყაროდან 15-იოდე კილომეტრში.  ქალაქი დმანისის მსგავსად, გაშენებულია მაღალ კლდოვან კონცხზე, რომელიც....

ციხე - დარბაზის კომპლექსი, მდებარეობს სოფელ სამწევრისის დასავლეთით, შემაღლებულ ადგილზე. თარიღდება ფეოდალური ხანით. კომპლექსში შედის: დიდი კოშკი, ეკლესია, გალავანი, აგრეთვე სასახლის და სხვადასხვა ნაგებობის ფრაგმენტები. საერთო ფართი დაახლოებით 2000 კვ მეტრია. გეგმით მოგრძო....

საორბისის წმ.გიორგის ეკლესია, დგას სოფელ ფიცესის სამხრეთ გარეუბანში, მდინარე თეძმის მარცხენა ნაპირას, მაღალ კლდოვან ბორცვზე. აგებულია 1152 წელს. 1962 წელს ნაგებობას ჩაუტარდა ნაწილობრივი სარეაბილიტაციო სამუშაოები. ეკლესია დარბაზულია (17 მ * 12.5 მ-ზე), ნაგებია ქვიშაქვის....